اسداله حاتمی مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی از حفاظت مشارکتی به عنوان موثرترین و با اهمیت ترین روش جهت تحقق رسالت سازمانی در راستای حفاظت و حمایت از تنوع زیستی نام برد. به گزارش روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ، وی گفت: امروزه جامعه بشری چنان دچار بحران زیست محیطی شده است که رابطه انسان و طبیعت از آغازخلقت تا کنون هیچ وقت به اندازه امروز نگران کننده و تهدیدآمیز نبوده است و در کشور ما و استان خراسان جنوبی نیز با توجه به افزایش جمعیت انسانی، تجاوز به عرصه های طبیعی و تخریب زیستگاه، شرایط اقلیمی نامناسب نظیر خشکسالی های سالیان اخیر، شرایط اقتصادی و ... باعث کاهش معنی دار و قابل توجه جمعیت انواع گونه های جانوری و گیاهی شده است.وی بااشاره به این موضوع که مواهب طبیعی مورد استفاده بشر پایان پذیر بوده بنابراین اگر از طبیعت بهره برداری می کنیم، این بهره برداری از آن باید به گونه ای باشد که ضامن حفظ آن برای نسل های آینده شود. حاتمی افزود: امروزه می توان حفاظت از تنوع زیستی را به عنوان یکی از با اهمیت ترین مباحث دانست که عدم توجه به آن آینده ای اسف بار برای منابع طبیعی رقم خواهد زد لذا ضرورت حفاظت از تنوع زیستی در کشور بیش از پیش احساس می شود. مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار داشت:در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان تنها متولی حفاظت و حمایت از تنوع زیستی کشور با توجه به امکانات و تجهیزات محدود اعم از بودجه، نیروی کارشناسی و اجرایی و ... ، جهت تحقق رسالت قانونی خود می بایست نگاه جدی به حفاظت مشارکتی در حفاظت پایدار و موثر از زیستگاه و گلوگاه های آن داشته باشد.حاتمی بیان داشت:اداره کل حفاظت محیط زیست استان به عنوان تنها متولی مربوط به حفظ حیات وحش ،درحال حاضر و در قالب مناطق تحت مدیریت حدود16 درصد ازپهنه طبیعی راتحت مدیریت خود داردکه با توجه به امکانات موجود اعم از مالی و نیروی انسانی حفاظتی محدود و همچنین عدم توجه به ضرورت توسعه همه جانبه زیر ساختهای علمی واجرایی واعتباری سازمان متناسب با الزامات و تهدیدات،به نظرمی رسدجهت تحقق رسالت های قانونی خود وحمایت وحفاظت موثر وکارآمد ازتنوع زیستی ،میبایست نگاهی جدی به استفاده از روش های تلفیقی وبه کارگیری مشارکت وهمراهی بخش خصوصی وهمچنین جوامع محلی داشته باشد.این مقام مسئول گفت: می دانیم حفاظت فیزیکی توسط بخش دولتی با عنایت به کم و کاستی های موجود مشتمل بر عدم ارتقای فرهنگ زیست محیطی، نقص برخی قوانین و مقررات، کمبود امکانات و تجهیزات دولتی( مالی و پرسنلی) و توان مقابله کم، وفور سلاح و فشنگ، افزایش سلاح های غیر مجاز و ... به تنهایی ناکارآمد بوده و تقریبا اجرای این روش به تنهایی در دنیا منسوخ شده است لذادر حال حاضر ایده شکلگیری قرقهای حیاتوحش با زمامداری بخش خصوصی، در دنیا شتاب گرفته است ویکی از انواع الگوهای مدیریتی جدید در دنیاست. وی تصریح کرد: طبق تجربیات مختلف جهانی حفاظت از زیستگاه ها وحیات وحش می تواند به دست بخش خصوصی وجوامع ساکن درعرصه های طبیعی وزیستگاه ها انجام شود وقرقهای اختصاصی نمونه ای ازمدیریت سرزمین وحیات وحش به دست بخش خصوصی وجوامع محلی است که سال هاست درنقاط مختلف جهان تحت عناوین مختلفی به اجرا درآمده وبه عنوان یک رویکرد برای حفاظت مطرح شده است. حاتمی در ادامه گفت: در ایران نیز دستیابی به اهداف اصل پنجاهم قانون اساسی با تعامل و همکاری سازنده بین دولت و بخش خصوصی، استفاده از ظرفیت های جوامع محلی و بخش خصوصی در جهت حفاظت از حیات وحش، کاهش قابل توجه هزینه های دولت در حفاظت از عرصه های طبیعی، توسعه فرهنگ زیست محیطی بین جوامع بومی و محلی، اشتغالزایی و ایجاد درآمد از طریق جذب طبیعت گردان، شکارچیان داخلی و خارجی وعلاقمندان به طبیعت و حیات وحش را می توان از دستاوردهای ایجاد وراه اندازی قرقهای اختصاصی عنوان کرد.وی بیان داشت: ایجاد قرقهای اختصاصی می تواند تاحدودی درحفظ ونگهداری مناطق چهارگانه محیط زیست کشور و همچنین تنوع زیستی موجودکمک کند.این طرح درمناطقی فارغ از مناطق چهارگانه شروع می شود وتلاش می کند فشار را ازاین مناطق کم کند.ایجاد این اماکن باعنایت به تعداد محدودگونه های حیات وحش،برای پرورش وتکثیرگونه های مورد نظر نیز از اهمیت زیادی برخورداراست.مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ، تهیه پکیج های آموزشی و یا دوره مقدماتی آموزشی اجباری برای قرق دار و قرق بان ها به صورت جداگانه قبل از صدور مجوز نهایی، تعیین نحوه تایید صلاحیت نیروهای اجرایی قرق، شناخت کافی قرق دار از وضعیت اقتصادی - اجتماعی منطقه، برگزاری مستمر کمیته قرق های اختصاصی برای برنامه ریزی به منظور توانمندسازی ادارات حفاظت محیط زیست، آموزش کارشناسان، بازنگری دستورالعمل و پیش بینی و پیشگیری از بروز مشکلات آتی را می توان در جهت کمک به موفقیت در این طرح پیشنهاد داد. وی با اشاره به موارد مذکور در جهت کمک به موفقیت طرح قرق گفت: مکان یابی بهینه قرق های اختصاصی و مدیریت اصولی و کارآمد آن، احداث سایت های ضروری برای تکثیر و پرورش در اسارت و احیای جمعیت آسیب دیده، پایش الکترونیک در بخشی از زیستگاه، جلب مشارکت بخش خصوصی با رونق اکوتوریسم و کسب درآمد شکار به عنوان راهکارهای نوین در حفاظت از حیات وحش در هر زیستگاه به مدل خاصی نیاز دارد که وابسته به شرایط اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی هر منطقه متفاوت است، بنابراین مدل های حفاظتی از حیات وحش و زیستگاه های آن به شدت وابسته به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و ویژگی های اکولوژیک آن منطقه است، لذا ضرورت دارد شرایط هر زیستگاه از جمله مسایل اقتصادی –اجتماعی جوامع محلی اطراف منطقه مطالعه شده وبه طورخاص درهرمنطقه روشهای تلفیقی مناسبی به کارگرفته شود. به عنوان نمونه در استان خراسان جنوبی، حفاظت فیزیکی توسط بخش دولتی در مناطق چهارگانه، حفاظت فیزیکی توسط شرکت های تعاونی جوامع محلی در قالب قرق های اختصاصی در زیستگاههای آزاد برگزیده، جلب مشارکت جوامع بومی از طریق منتفع ساختن مردم محلی از درآمد شکار همراه با به کار گیری تکنولوژی های نوین از قبیل کوادکوپتر، دوربین های تله ای و مدار بسته در حفاظت گلوگاه ها است. مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی درپایان یادآور شد: قرق اختصاصی به عنوان یک ظرفیت قانونی یکی از ابزارهای حفاظت از حیات وحش تعریف شده است که البته به دلایل متعدد علیرغم گذشت سالیان زیاد از تصویب قانون فرصت اجرای آن در کشور تا کنون فراهم نشد ودر حال حاضر تنها محدود به مراکزی در استان های یزد، کرمان و سمنان می باشد و در همین راستا استان خراسان جنوبی نیز 4 اولویت به عنوان مناطق پیشنهادی قرق اختصاصی به سازمان معرفی کرده است ، لکن پس از گذشت 7 سال همچنان منتظر رفع موانع قانونی می باشد (مشابه با سایر استان ها). امیدواریم با رفع موانع قانونی شاهد مشارکت در حفاظت از زیستگاه و تنوع زیستی در استان باشیم.